- Dit is een informatie pagina -

Hoog sensitief kind of ADD? Zo zie je het verschil en geef je de juiste steun

Q: Is mijn kind hoogsensitief?

Een hoogsensitief kind leeft met open zintuigen. Het hoort, voelt en denkt meer tegelijk, en heeft tijd nodig om indrukken te verwerken. Je herkent het aan diep meeleven met anderen, gevoeligheid voor kritiek, sterke rechtvaardigheid of plots overprikkeld gedrag na een volle dag. Die gevoeligheid is geen zwakte, maar een teken van een fijn afgesteld zenuwstelsel.¹

person Lydia Jansen
calendar_today Nov 06, 2025

Een hoog sensitief kind voelt, ziet en hoort meer dan je misschien denkt. Kleine veranderingen in toon, licht of spanning in de kamer kunnen genoeg zijn om hun stemming te beïnvloeden. Dat maakt ze vaak opmerkzaam en zorgzaam, maar ook sneller overweldigd.

De wetenschap noemt dit sensory processing sensitivity: geen stoornis, maar een manier waarop het zenuwstelsel prikkels dieper verwerkt.¹

Er zijn geen uiterlijke kenmerken van HSP. Een hoog gevoelig kind kan net zo uitbundig of stil zijn als ieder ander, alleen van binnen gebeurt er meer.

Het raakvlak tussen HSP en ADD

Wanneer gevoeligheid opvalt

Zowel kinderen met ADD als hoogsensitieve kinderen hebben een open venster naar de wereld. Alles komt binnen: geluiden, gezichten, emoties, maar wat ze ermee doen verschilt.

Bij ADD beweegt de aandacht als een dans: van het ene onderwerp naar het andere, of juist helemaal verdiept in één detail, ook wel hyperfocus genoemd.¹

Een hoog sensitief kind neemt dezelfde prikkels op, maar laat ze niet zomaar los. Het voelt, denkt en evalueert langer, waardoor het sneller volloopt.

Herstel en omgeving maken het verschil. Een HSP-kind komt tot rust met stilte en voorspelbaarheid; een kind met ADD heeft juist baat bij ritme, afwisseling, kleine successen én soms bij een lichte vorm van stimulerende prikkels. Denk aan ritmische muziek, achtergrondgeluid of een kleine motorische handeling (tekenen, bewegen) die helpt om het zenuwstelsel in balans te brengen zonder overprikkeling.²

Zulke subtiele vormen van self-stimulation helpen het brein van een kind (of volwassene) met ADD om alert te blijven, maar toch tot rust te komen.³

In beide gevallen helpt het als volwassenen meegaan in dat natuurlijke tempo en fysiek én emotioneel aanwezig zijn voor het kind. Door regelmaat, korte taken en vriendelijke grenzen kan het kind ontspanning vinden en komt er ruimte om te groeien.

Foto: Ron Lach

hoog sensitief kind: twee kinderen vinden rust liggend in het gras

Omgaan met overprikkeling

Van driftbui tot herstel

Bij een overprikkeld kind raakt het autonome zenuwstelsel uit balans. En een hoogsensitief kind (of met ADD) zal dit sneller ervaren: geluid, licht of sociale druk hopen zich op tot het punt dat een driftbui of woedeaanval het gevolg is. Dat gedrag is geen onwil, maar een signaal dat regulatie tijdelijk niet lukt.⁴

Herstel begint in het lijf, niet in woorden. Onderzoek laat zien dat diepe druk, zoals van een verzwaringsdeken, de hartslagvariabiliteit positief kan beïnvloeden en ontspanning bevordert.⁵ Ook warmte of zachte aanraking, bijvoorbeeld met een zogenaamde warmteknuffel of een stevig knuffelmoment met jou, activeert het oxytocinesysteem dat zorgt voor kalmte en verbondenheid.

Als het kind weer rustig is, helpt co-regulatie: samen praten, tekenen of met een emotiemeter gevoelens duiden. Zo leert het stap voor stap herkennen wat er in zijn lichaam gebeurt en dat emoties niet weggedrukt hoeven te worden. Regelmaat, voorspelbaarheid en rustmomenten door de dag heen vormen de basis.

Een driftbui of emotionele ontlading hoort bij ontwikkeling, zeker bij gevoelige kinderen. Wat verschil maakt, is niet het vermijden van prikkels, maar het leren herstellen ervan. Zo groeit een kind niet alleen in veerkracht, maar ook in vertrouwen dat het zichzelf weer tot rust kan brengen.

Foto: Ron Lach

Hoog sensitief kind zelfreguleert met een knuffel

Afsluiting

Of een kind nu hoogsensitief is of kenmerken van ADD laat zien: beide manieren van voelen vragen om hetzelfde fundament: rust, voorspelbaarheid en echte aanwezigheid.

Wanneer een kind zich begrepen voelt, krijgt het ruimte om te herstellen van prikkels en zijn aandacht op eigen kracht te richten. Gevoeligheid wordt dan geen struikelblok, maar een kwaliteit die richting geeft aan wie het mag worden.

Bronnen

Aron, E. N., The Highly Sensitive Child, Broadway Books, 2002.
Zentall, S.S., Optimal Stimulation and Classroom Strategies for Children with Attention Deficit Disorders, Journal of Learning Disabilities, 2006.
Söderlund, G. et al., The Effects of Background White Noise on Cognitive Performance in Children with Attention Deficit, Behavioral and Brain Functions, 2010.
Aron, E. N., The Highly Sensitive Child, Broadway Books, 2002.
Gee et al., Weighted Blankets and Deep Pressure in Child Anxiety, J. Occupational Therapy Pediatrics, 2020.
American Psychological Association, Attention Regulation and Sensory Processing in Children, 2021.
Golding, J. et al., Motion Sickness in Children: Prevalence and Predictors, Journal of Travel Medicine, 2009.

FAQ

Is mijn kind hoogsensitief?

Een hoogsensitief kind leeft met open zintuigen. Het hoort, voelt en denkt meer tegelijk, en heeft tijd nodig om indrukken te verwerken. Je herkent het aan diep meeleven met anderen, gevoeligheid voor kritiek, sterke rechtvaardigheid of plots overprikkeld gedrag na een volle dag. Die gevoeligheid is geen zwakte, maar een teken van een fijn afgesteld zenuwstelsel.¹

Hoe omgaan met een hoogsensitief kind?

Rust, voorspelbaarheid en nabijheid zijn de basis. Creëer een rustige omgeving met voldoende herstelmomenten. Help je kind emoties te herkennen in plaats van te onderdrukken. Een vast ritme, zachte grenzen en erkenning van gevoelens helpen het zenuwstelsel tot rust te komen en versterken de veerkracht.

Hoe kan ik de concentratie van mijn kind verbeteren?

Kinderen die snel overprikkeld raken, hebben baat bij kleine stappen, overzicht en ritme. Zorg voor korte taken met pauzes ertussen en geef ruimte voor beweging of juist stilte. Licht en geluid beïnvloeden focus sterk; een prikkelarme plek of zachte achtergrondmuziek kan helpen om de aandacht vast te houden.⁶

Mijn hoogsensitieve kind hoort stemmen: is dat normaal??

Nee. Hoogsensitiviteit betekent dat een kind prikkels intenser waarneemt, niet dat het dingen hoort die er niet zijn. Wanneer een kind regelmatig stemmen hoort of geluiden ervaart die anderen niet horen, is dat iets om met een arts of psycholoog te bespreken. Hoogsensitiviteit zelf gaat niet gepaard met hallucinaties.

Waarom wordt mijn kind wagenziek?

Wagenziekte ontstaat door een prikkelconflict tussen ogen en evenwichtsorgaan. Gevoelige kinderen kunnen hier sneller last van hebben, vooral bij lange ritten of drukke visuele prikkels. Laat je kind voorin of recht vooruit kijken, zorg voor frisse lucht en plan pauzes. Dit heeft geen directe link met HSP of ADD, maar wel met sensorische gevoeligheid.⁷

Zijn oude kinderfilms beter voor gevoelige kinderen?

Oudere kinderfilms uit de jaren 80 of 90 hebben vaak een rustiger tempo, zachtere kleuren en minder flitsende beelden. Voor gevoelige kinderen kan dat prettig zijn: het is minder stimulerend en zal dus minder snel voor overpikkeling zorgen dan moderne media. Dus haal die VHS tapes van Pipi Langkous en Nils Holgerson maar weer boven water en geniet samen van deze pareltjes.